11. Hoe moet ik benzeen meten?

Hoe moet ik benzeen meten?

Dit artikel is geschreven voor MVKers, HVKers, AHers, KVPers, DLPers en alle overige professionals die meer willen leren over benzeen meten en andere nuttige informatie over benzeen. Het gezegde luidt: Benzeen komt niet alleen. Ook geïnteresseerd in het meten van BTEX? Dan is dit artikel een aanrader: Makkelijk BTEX meten met een PID. In dit artikel behandelen we de volgende punten:

– Wat is benzeen?
– Waar kom je benzeen tegen?
– Gevaren van benzeen
– Grenswaarden van benzeen
– Benzeen meten, welke apparatuur is er?

Wat is Benzeen?

Benzeen is een ringvormige koolwaterstof die voornamelijk vrijkomt in het proces ‘katalytische reforming’ dat wordt toegepast in de olieraffinage om brandstof tot een hoger niveau te brengen. Het heeft de chemische formule C6H6 en komt van nature voor in aardolie en steenkool. 9 van de 10 keer wordt het gebruikt voor de productie van andere stoffen, met name ethylbenzeen. Daarnaast is het stofje te vinden in oplosmiddelen, schoonmaakmiddelen, hars, lijm, smeermiddel etc.Benzeen is kleurloos en heeft een zoete geur. Het is vloeibaar bij kamertemperatuur en verdampt snel, vandaar dat het tot vluchtige organische stoffen behoort. Daarnaast is benzeen zeer brandbaar en lost niet goed op in water. Echter, benzeen is op lage concentraties al schadelijk, vele malen eerder dan dat het explosieniveau is bereikt.

Waar kom je benzeen tegen?

Omdat de stof van nature voorkomt in aardolie wordt het in Nederland hoofdzakelijk uitgestoten door het wegverkeer (dus de verbranding van oliedestillaten zoals benzine en diesel). Andere bronnen zijn houtkachels en open haarden. Het is daarom ook niet gek dat voornamelijk de olie en gas industrie heeft te kampen met benzeen. Daarbij kan je denken aan de winning van olie en gas, maar ook raffinaderijen, transport en opslag. Daarnaast wil de infrawereld ook nog wel eens tegen benzeen aanlopen, bijvoorbeeld bij bodemsaneringen op plekken waar voorheen chemische fabrieken of tankstations stonden.

Gevaren van Benzeen

Benzeen is door het IARC geclassificeerd als carcinogeen voor mensen. Omdat benzeen kankerverwekkend is, is er geen veilige concentratie om aan blootgesteld te worden. De beste blootstelling aan benzeen, is geen blootstelling aan benzeen. Blootstelling aan benzeen vindt voornamelijk plaats via inademing. De Nederlandse grenswaarde voor een 8-urige werkdag is 0,7 mg per m3, dus 0,2 ppm. Zoals eerder genoemd is benzeen ook nog eens explosief bij 1,2 volume procent in de lucht. Dat staat gelijk aan 12000 ppm, dus logischerwijs wordt benzeen vrijwel nooit op explosieniveau gemonitord.

Benzeen meten

Benzeen meten is al jaren een punt dat hoog op de lijst staat in de eerder genoemde sectoren waar mensen blootgesteld kunnen worden aan benzeen. Omdat het een van de vele koolwaterstoffen is, wordt het ons lastig gemaakt om benzeen met een specifieke sensor te detecteren. Daarbij komt ook nog eens de grenswaarde van 0,2 ppm (of 0,7 mg/m3), waarmee het randje van de techniek wordt opgezocht. Uiteraard zijn er altijd mogelijkheden zoals gaschromatografie, maar dat is voor de industrie vaak een te dure oplossing die niet ‘hufter-proof’ genoeg is om mee te nemen in het veld. Om deze reden wordt vaak gekozen voor een van onderstaande instrumenten.

UltraRAE 3000 +

De UltraRAE 3000 van RAE Systems by Honeywell is misschien wel het bekendste instrument dat in de O&G of DLP-wereld gebruikt wordt voor benzeen meten. Het apparaat maakt gebruik van hoogwaardige Photo Ionisatie Detectie waarmee meer dan 100 verschillende vluchtige stoffen kunnen worden gedetecteerd. Benzeen meten wordt mogelijk gemaakt door te kiezen voor een 9,8eV lamp waarbij stoffen met een hogere ionisatie energie dan 9,8eV niet voor verstoring zorgen.

Daarna kan de UltraRAE 3000 gebruikt worden als screenings apparaat om rond te lopen op de locatie waar benzeen wordt verwacht. Zodra de PID een waarde aangeeft, kunnen benzeen sep-tubes worden geplaatst in de kunststof koker op de kop van de UltraRAE 3000. Deze sep-tube bevat een substantie die alle mogelijke vluchtige stoffen weg filtert, waardoor er alleen benzeen langs de PID sensor in de UltraRAE loopt, nu kunt u met een gerust hart benzeen meten.

Let op dat u de sep-tube tijdig vervangt, anders kunnen stoffen doorslaan en gaat u van foutieve data uit.
Een goedkoper alternatief met vergelijkbare specificaties en werkwijze is de WatchGas NEO BENZ.

In onderstaande video geeft Sebastiaan Kruger van BaSystemen een korte uitleg over het uitvoeren van een benzeen specifieke meting met een UltraRAE 3000.